Het idee voor de instelling van het museum gaat terug naar het jaar 1997 toen Johannes Rau de toenmalige premier van Noordrijn-Westfalen de bouw van een museum heeft geanimeerd om de kunstenaar een duurzame presentatie in zijn vaderstad op te dragen. In hetzelfde jaar besloot de gemeenteraad eenstemmig de oprichting van het museum. De bouw zou op 29 augustus 2002 tot de negentigste verjaardag van Schumacher op slot zijn. Toen Emil Schumacher op 4 oktober 1999 op de leeftijd van 87 jaar is overleden, bevestigde de burgermeester Wilfried Horn in het bijzijn van de toenmalige bondskanselier Gerhard Schröder de wil van de stad het museum op te richten. Na drie jaar bouwtijd word het museum op 28 augustus 2009 geopend.